Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ БҰҰ ТДМ 13-мақсатын (Климаттың өзгеруімен күресу) жүзеге асыру шеңберінде НАТО MYP G6094 қаржыландыратын халықаралық жобасында байланыстырушы университет болып тағайындалды.

02.10.2023

Көрулер: 348

Бұл жобаның негізгі мақсаты – Украинаның күрделі ластанған әскери жерлерінде (Немишаево, Бородянка ауданы, Киев облысы және Долына, Ивано-Франков облысы) көпжылдық кезеңде M×g пайдалана отырып, озық фитотехнологияларды енгізу арқылы бұрынғы әскери объектілерді экологиялық регенерациялау, сондай-ақ климаттың өзгеруін жұмсарту және биомассаның физика-химиялық түрлендіруімен жанама өнімдердің валоризациясын қамтамасыз етеді.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ арналған жобаның міндеттері:

 Кафедра меңгерушісінің жетекшілігімен биотехнология кафедрасында жүзеге асырылады.  биотехнология А.С.  Кистаубаева және Жас Ғалым PhD докторы Айгерім Мамирова.

 - Ризосфераның өзара әрекеттесуін және фитотехнологияларға делдал болатын әсер етуші факторларды тексеру.

 - Жанама өнімдермен толықтырылған аралас ластанған әскери жерлерде озық фитотехнологияны қолданудың парниктік газдарды азайту әсерін көрсету.

 Ал барлық серіктестердің ортақ міндеті– климаттың өзгеруі және айналмалы экономика саласындағы білім беруді күшейту.  Жаңашыл пайдаланушыларға озық фитотехнологиялар туралы ақпаратты жеткізу және НАТО елдері мен серіктестері арасында өзара біліммен бөлісу.

Көміртекті сақтау құралы ретінде биокөмірді пайдалануды жандандыру климаттың өзгеруін азайту саласындағы тағы бір перспективті бағыт болып табылады.  Топыраққа қолданғанда биокөмірдегі тұрақты көміртектің болуы мен топырақтың жақсаруына байланысты көміртегінің ұзақ мерзімдегі сақталуы жүзеге асады.  C4 өсімдіктерін өндіру климаттың өзгеруін азайтуға ықпал етеді, олардың ішінде Miscanthus × giganteus ең перспективті болып табылады, себебі ол шынайы көмірқышқыл газының бейтараптығына қол жеткізеді және көмірқышқыл газын сіңіргіш ретінде қызмет етеді.  Дегенмен, бұл өсімдікті алуда ұзақ мерзімді өндіру кезінде парникті газдарды азайтуға бағытталған зерттеулер шектеулі.  Бұл дақыл түрі фиторемедиация үшін жақсы маңызға ие, бірақ оны органикалық және бейорганикалық ластанған топырақтармен қоспаларда сәтті қолдану тек ішінара зерттелген.  Келесі қадамдар далалық тәжірибелер болуы керек.

Байланыстырушы университет:

- ҚазҰУ - әл-Фараби атындағы ҚазҰУ биология және биотехнология факультеті биотехнология кафедрасы, Қазақстан – қауымд. проф.  Аида Кистаубаева.

 - KAES – Канзас ауылшаруашылық тәжірибе станциясы, Канзас мемлекеттік университеті (ҚМУ), АҚШ – проф.  Лоуренс Дэвис I2E3 – Эко-материалдар, экоөнімдер және эко-энергетикадағы инновациялар институты, Троа-Ривьердегі Квебек университеті (UQTR), Канада – проф.  Барбара Зееб.

Бұл жобаның тұтынушылары:

1. Тернополь қаласының әскери аймақтық басқармасы, Украина - мгр.  Игорь Пятковский

2. ENRESS, s.r.o., Чехия - мгр.  Ярослав Патек

3. «Довкилля» тұрақты даму және экологиялық білім беру орталығы» ҮЕҰ, Украина – магистр Феликс-Роберто Ланиер-Альварес

4. AGMEKO LT, s.r.o., Чехия – инженер.  Карел Прокес

5. Немишаев атындағы кәсіптік колледж, Украина – доктор Владимир Алохин

6. «Тұқымдар мен отырғызу материалдарын сертификаттау және сараптау орталығы» мемлекеттік кәсіпорны, Винница филиалы, Украина – Светлана Юркевич.