Германияда оқитын студенттерге арналған DAAD бағдарламасы бойынша «Солтүстік Тянь-Шаньның биологиялық әртүрлілігі: 19 ғасырдағы неміс натуралистерінің ізімен» жазғы экологиялық мектебі туралы (4-19 тамыз, 2019 ж.)

Жазғы экологиялық мектеп әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, биология және биотехнология факультетінің биоалуантүрлілік және биоресурстар кафедрасында өтті.

ҚазҰУ-дан:

1. Кафедра меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы Құрманбаева М.С. - жалпы басшылық,

2. Доцент, б.ғ.к. Мамилов Н.Ш. - тәжірибені өткізуге жауапты

3. Аға оқытушы Баймурзаев Н.Б. - далалық лагерь мен шөл аймағында экскурсия ұйымдастыру (Іле өзенінде)

4. Маман Парпиева С.М. - материалдық-техникалық қамтамасыз ету

Жазғы мектеп кураторы: проф. Саловаров В.О. - Иркутск мемлекеттік аграрлық университеті, Табиғи ресурстарды басқару институтының директоры (Ресей Федерациясы)

Аудармашы: Кузнецова И.В. (Ресей Федерациясы)

Жазғы экологиялық мектептің тұжырымдамасы және қысқаша сипаттамасы:

Тянь-Шань табиғатының әртүрлілігін зерттеуге Ресей Ғылым Академиясында жұмыс істеген XVIII-XIX ғасырлардағы неміс натуралистері үлкен үлес қосты: И. Сиверс, П. Паллас, К. Ф. Кесслер, А. Шренк, Э. Регель, Кауфман, Рихтер және т.б. Олар сол кездегі ғылым үшін белгісіз өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерін ашты.

Тәжірибе өткізу үшін Орталық Азияның биологиялық және ландшафтық әртүрлілігін барынша толық көрсететін екі орын таңдап алынды: Іле өзенінің алқабы Шөлді және дала аймағында орналасқан, Терс-Бутақ шатқалы жапырақты және қылқан жапырақты ормандардың шекарасында орналасқан. Ботаника және зоологиялық экскурсиялар тұрғысынан бұл учаске өзіне тең емес, өйткені салыстырмалы шағын аумақта Азияның барлық биотоптық әртүрлілігі ұсынылған. Студенттер фауна мен шөлдің флорасымен, далалармен, әртүрлі ормандар мен альпілік шалғындармен танысты.

Жазғы экологиялық мектептің барлық қатысушылары шатырларда тұрып, жануарлар мен өсімдіктермен таныстыру үшін жаяу экскурсияларға қатысты. Практиканы ұйымдастырудың мұндай тәсілі студенттерге XVIII-XIX ғғ. неміс натуралистерінің экспедициялары қалай өткенін түсінуге мүмкіндік берді және қазіргі уақытта далалық бақылау мен материалдарды жинау жүзеге асырылуда, олар бар ғылыми әдістемелермен ғана емес, сонымен қатар физикалық күш-жігермен қамтамасыз етіледі, алынған мәліметтерді жинау мен өңдеудің күрделі тұрмыстық жағдайларымен ұштасады.Студенттер алған жабайы жануарлар мен өсімдіктердің алуан түрлілігі мен қасиеттері туралы барлық мәліметтер биоцентризм және экожүйелік қызмет тұрғысынан түсіндірілетін болады. Сондықтан аталмыш далалық тәжірибе тек зоологтар мен ботаниктер үшін ғана емес, сонымен қатар көптеген қызығушылықтары бар Студенттер үшін де үлкен қызығушылық тудыруы мүмкін. Дала сабақтарын өткізу кезінде "зиян тигізбе" қағидаты сақталады, бұл жастардың экологиялық санасын қалыптастыру және түсінуі үшін маңызды. Осылайша, студенттер ақпаратты екі кезеңде меңгереді: аумақтың табиғи сипаттамаларын теориялық талдау және практикалық жоспар іскерлігін қалыптастыру. Бірінші кезеңнің мазмұны-адам мен табиғаттың өзара іс-қимылының мәні мен белгілі бір заңдылықтарын білдіретін терминдерді, ұғымдарды студенттердің меңгеруі. Екінші кезең аталған терминдерді, ұғымдарды табиғи ортадағы практикалық іс – әрекеттер-экскурсиялар мен жеке сабақтарда пайдалануға байланысты.Ұсынылған тәсіл жаңа білім алуға ғана емес, түрлі халықтар арасындағы мәдени байланыстарды нығайтуға да мүмкіндік береді."Солтүстік Тянь-Шаньдің биологиялық әртүрлілігі: XIX ғасырдың неміс натуралистерінің ізімен" жазғы мектебінің сайты: http://tian-shan.ectur.net/index.php/ru/

 Жазғы мектеп жетекшісі, доцент, б.ғ. к.   Мамилов Н. Ш.

Биоалуантүрлілік және биоресурстар кафедрасы

www.kaznu.kz