2023 жылғы 6-7 желтоқсанында Ташкентте БҰҰДБ Қоршаған орта және климаттық іс-әрекеттер кластері департаменті (ЕКА) «Сел тасқыны мен су тасқынының белсенділігін және сел мен су тасқынымен байланысты әлеуметтік-экономикалық және экологиялық тәуекелдерді бағалау тәсілдері» атты оқыту семинарын өткізді. Бұл треингке сарапашы ретінде әл-Фараби атындағы ҚазҰУ География және табиғатыт пайдалану факультетенің метеорология және гидрология кафедрасының доценті, аға оқытушысы, геология ғылымдарының докторы Таланова Е.А. қатысты

Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас хатшысының баяндамасына сәйкес, апаттар қаупін азайту бойынша ұлттық стратегиялары бар елдер саны 2015 жылы 55-тен 2022 жылы 126-ға дейін өсті, 102 ел жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінде тәуекелдерді азайту стратегиялары бар екенін хабарлады. Біріккен Ұлттар Ұйымының ауқымды іс-қимыл жоспары бес жыл ішінде жер бетіндегі әрбір адамның «Баршаға ерте ескерту» бастамасы бойынша ерте ескерту жүйелері арқылы қорғалуын қамтамасыз етуге бағытталған.

Тренингтің негізгі мақсаттары:

– қауіпті гидрометеорологиялық құбылыстардың қайталануындағы климаттың өзгеруінің маңызын түсінуді қамтамасыз ету;

– Өзбекстан мен Қазақстанның таулы аумақтарындағы гидрометеорологиялық процестердің анықталған кеңістік-уақыттық заңдылықтарының нәтижелерімен танысу;

– өкілдік бассейндер үшін метеорологиялық (ауа температурасы, жауын-шашын) және гидрологиялық (судың ағыны мен көлемі) сипаттамалардың өзгермелілігін болжау тәжірибесімен танысу;

– ықтимал табиғи қауіп дәрежесін оның пайда болу ықтималдығы мен жойғыш күшін ескере отырып, сандық бағалаудың перспективалық тәсілдерін әзірлеу;

– объектінің қауіпті құбылыстан осалдығын бағалау мақсаты туралы ақпаратты хабарлау және орташа шығындардың (зақымданудың) әлеуметтік-экономикалық тәуекелін түсіндіру;

– оқытудың жоғары тиімділігін қамтамасыз ету.

Тренингте қауіпті табиғи құбылыстар мен ықтимал салдарларды болжау кезеңдерінің қайталанушылығы, негізгі құбылыс – жауын-шашынның критерийлері (ұзақтығының, қарқындылығының ықтималды сипаттамалары) және орташа қайталанатын сұйық жауын-шашынның тәуліктік мөлшерінің изосызықтарын кеңістікте 100 жылда бір рет кездесуі туралы ақпарат көрсетілді. Төмендетілген шығындар индексін бағалау мысалдары, эрозия факторларының көрсеткіштерін бөлу және жаңбыр әсерінен болатын әртүрлі зақымдаушы күштердің сел ағындары, табиғи, әлеуметтік-экономикалық капитал (lgY) және геоэкожүйелердің қауіпсіздігі (r) көрсеткіштері арасындағы байланысты түсіндіру, сондай-ақ Алматы облысындағы эрозия процестерінің (селдің) әсерінен экологиялық экономикалық тәуекелдің шағын масштабты картасын құру қарастырылды.