Жобаның іс-шаралары мен жаңалықтары

Ғылыми бағдарлама тақырыбының аталуы: Орталық Азия елдерінің интеграциясынын терендетудегі Қазақстанның рөлі және қазіргі таңдағы үрдістер шеңберіндегі елдің тұрақты дамуының мақсаттары

Бағдарламаның басталуы және аяқталу уақыты, ұзақтығы: 01.10.2023 – 31.12.2024, 24 ай

Бағдарлама мақсаты – Орта Азия өңірін әлемдік нарықта ірі ойыншы ретіндегі орынға ие болу үшін Орталық Азия елдерінің экономикалық интеграциясын тереңдету механизмдерін әзірлеу, Қазақстанның бәсекелестік позицияларын бағалау және қазіргі заманның жаһандық трендтер шеңберінде өңірде көшбасшылық рөлге қол жеткізу үшін елдің тұрақты даму мақсаттарын айқындау.

Бағдарламаның міндеттері

Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілетін болады:

• - ОА елдері экономикаларының жаһандық бәсекеге қабілеттілігін компаративті талдау; әлемдік нарықтар үшін бәсекелестікте мемлекеттердің орны туралы түсінік қалыптастыру, елдер мен оның институттарының тұрақты өсу қарқынын қамтамасыз ету қабілетін анықтау;
• - мемлекеттер экономикаларының жағдайын, тенденцияларын, ішкі қайшылықтары мен сыртқы даму факторларын талдау; экономикалардың күшті және әлсіз жақтарын анықтау, елдер арасындағы ынтымақтастықты дамытуға бағытталған түйісу нүктелерін анықтау;
• - ЕАЭО аясындағы Қазақстан мен Қырғызстанның интеграциялық әлеуетін, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстанның осы Одаққа қосылу мүмкіндігін зерттеу;
• - ОА елдерінің капитал, еңбек, тауарлар мен қызметтер нарықтары саласындағы ынтымақтастығын тереңдетудің институционалдық аспектілерін зерттеу. Елдердің даму институттарын зерттеу: экономиканы мемлекеттік және нарықтық реттеу дәрежесін, бизнесті жүргізудің жеңілдігін, абсолютті және салыстырмалы артықшылықтарды пайдалануды бағалау;
• - трансшекаралық сауда мен логистиканың жағдайын зерттеу; сауда-көлік жолдарын оңтайландыру мүмкіндігін бағалау және Ұлы Жібек жолы шеңберінде логистикалық хаб Тұжырымдамасын құру;
• - елдердің индустриялық әлеуетін талдау, жалпы қосылған құнды көбейту мақсатында аяқталған қайта бөлу түрінде Орталық Азия өңірі ішінде инновациялық интеграцияланған құрылымдарды құру үшін неғұрлым қолайлы салаларды анықтау;
• - елдердің ауыл шаруашылығы өнімдері нарығының конъюнктурасын зерттеу; аграрлық нарыққа маркетингтік зерттеулер жүргізу; ОА елдері кәсіпкерлерінің кооперациясы шеңберінде өндірістік тізбек құру мақсатында ауыл шаруашылығы өнімдерінің ассортиментін, оларды дайын өнімге қайта өңдеу нұсқаларын таңдау;
• - елдердің қаржы жүйелеріне талдау жүргізу; мемлекеттердің қаржы саласындағы тиімді өзара іс-қимылын негіздеу; әрбір елге және тұтастай алғанда Орталық Азия өңіріне инвестициялар тарту үшін "Астана" халықаралық қаржы орталығының (AIFC) базасында өңірлік ынтымақтастық жолдарын іздестіру; өңірдің қаржы нарығының жекелеген секторларын жаһандық әлемдік капитал нарығына интеграциялау перспективаларын зерделеу
• - Орталық Азия өңірінің су-энергетикалық мәселелеріне шолу жүргізу; жаһандық климаттық өзгерістер мен жердің шөлейттенуі тұрғысынан өңірдің су мәселелерін шешу жолдары туралы мамандардың пікірлерін зерделеу; мәселеге қатысты бар көзқарастарды жинақтау және Су-энергетикалық консорциумның контурын анықтауға тырысу. Трансшекаралық су ресурстары және қоршаған орта саласындағы ынтымақтастықты жақсарту механизмдерін әзірлеу;
• - елдер дамуының әлеуметтік көрсеткіштерін талдау (өмір сүру деңгейі, кірістер, әлеуметтік көмек, мемлекеттің әлеуметтік мәселелерді шешуге қатысуы және т. б.); Орталық Азия мемлекеттері халқының әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін теңестіру бойынша ұсынымдар беру, елдер арасында консультациялар ұйымдастыру және тәжірибе алмасу жолымен көмек бағыттарын айқындау; 
• - ОА елдерінің экономикалық өзара іс-қимыл салаларын халықаралық құқықтық реттеу. Еуропалық Одақ елдерінің, АТР, НАФТА экономикалық интеграциясының халықаралық тәжірибесін зерттеу; экономикалық интеграцияның сәттілігіне ықпал ететін факторларды анықтау; авангардтық елдердің интеграция тәжірибесі және оны пайдалану мүмкіндігі туралы баяндама жасау;
• - Қазақстанның өңірдегі көшбасшылығын сипаттайтын аса маңызды параметрлерді тұжырымдау, тұрақты даму параметрлерін айқындау, инновациялардың диффузиясы есебінен мемлекеттің бәсекелестік артықшылықтарына қол жеткізу, экономиканың негізгі салаларының жаңа технологиялық құрылымға көшуі;
• - ОА елдерінің экономикалық өзара іс-қимылының Пайымын, Стратегиясын және Тетігін айқындау; әлемдік нарықта бәсекелестік артықшылықтарға ие болу және интеграцияланған экономикалық кеңістіктің инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін мемлекеттердің өңірлік бірлігінің қажеттілігін негіздеу;
• - өңірдегі өзара іс-қимылды нығайтуға ықпал ететін тетіктерді, экономикалардың өңірлік осалдықтарға тұрақтылығын арттыру жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өңірдің бірыңғай ірі қаржы ойыншысының өкілі ретінде ұлттық капиталдың жаһандық нарыққа шығуы үшін елдердің қаржы нарықтарын нығайту жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау;
• - ОА елдерінің экономикалық интеграциясы, ЕАЭО одаққа жаңа елдердің (Өзбекстан, Түрікменстан, Тәжікстан) кіруі бойынша ұсынымдарды әзірлеу;
• - ОА елдерінің Ресей Федерациясымен экономикалық ынтымақтастығын тереңдету перспективаларын талдау және болжау, жоғары деңгейдегі ынтымақтастықты құру бойынша ұсыныстарды әзірлеу;
• - ОА елдерінің ҚХР-мен ынтымақтастығының қазіргі жағдайын талдау, Ұлы Жібек жолы шеңберінде экономикалық байланыстарды кеңейту перспективаларына болжау жасау;
• - ТМД елдерімен Әзірбайжан, Грузия, Түркия, Иран, Ауғанстан, Пәкістанмен тығыз байланыс орнату, аталған елдермен еркін сауда аймақтарын құру бойынша ұсыныстар жасау;
• - ОА елдерінің экономикалық өзара іс-қимылының ұйымдық-құқықтық нысандарын әзірлеу, орта мерзімді перспективада мемлекеттер ынтымақтастығын дамытудың ықтимал Сценарийін құру.

	Байзакова Куралай Иртысовна - т.ғ.д., ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының профессоры. БҒҚ жетекшісі. Халықаралық қатынастар теориясы мен әдіснамасы, қазіргі халықаралық қатынастар, ҚР сыртқы саясаты, аймақтық интеграция мәселелері жөніндегі маманы. h-index (Scopus): 3, Web of Science ResearcherID: N-4512-2014 ReserchGate: https://www.researchgate.net/ profile/Kuralay_Baizakova/ achievement/5eec69b421bb0 80805a13616. ORCID ID: https://orcid.org/ 0000-0003-3016-4113 Scopus author ID: 57224272716
	Кукеева Фатима Тураровна - т.ғ.д., ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының профессоры. БҒҚ мүшесі. Халықаралық қатынастар теориясы мен әдіснамасы, қазіргі халықаралық қатынастар, ҚР сыртқы саясаты, аймақтық интеграция мәселелері жөніндегі маманы.  Ғылыми зерттеу саласы: ОА-дағы геосаясат. h-index (Scopus): 3, Web of Science ResearcherID: N-4512-2014 ReserchGate: https://www.researchgate.net/ profile/Kuralay_Baizakova/ achievement/5eec69b421bb0 80805a13616. ORCID ID: https://orcid.org/ 0000-0003-3016-4113   Scopus author ID: 57224272716
	Макашева Клара Налдибековна - т.ғ.д., ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының профессоры. БҒҚ мүшесі. Халықаралық қатынастар теориясы мен әдіснамасы, қазіргі халықаралық қатынастар, ҚР сыртқы саясаты, аймақтық интеграция мәселелері жөніндегі маманы. h-index (Scopus): 1 Scopus author ID: 56241664100
	Арупов Акимжан Арупович - э.ғ.д., профессор, әлемдік экономика және халықаралық қатынастар институтының директоры. Әлемдік экономика және халықаралық қатынастар мәселелері жөніндегі маманы. h-index (Web of Science): 1 h-index (WoS)-1 Web of Science ResearcherID: AAD-6747-2022, ORCID: 0000-0002-1704-1090
	Ауган Малик Алшиоразович - тарих ғылымдарының докторы, ҚазҰУ халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының халықаралық қатынастар факультетінің профессоры. Топ мүшесі, бас ғылыми қызметкер. Геосаясат, ҚР сыртқы саясат мәселелері жөніндегі маман; жетекші серіктестердің стратегиялық мүдделері; энергетика, көлік және логистика жөніндегі маман.  h-index (Scopus): 2 Scopus author ID: 57195357566
	Медуханова Лязипа Алекеновна – э.ғ.к.. ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультеті, халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасы. Әлемдік экономика мәселелері жөніндегі маманы.       1h-index (Scopus) Researcher ID: N-4301-2014 ORCID ID: 0000-0001-9073-3053 Scopus Author ID: 57200496135
	Еримпашева Аида Тилектесовна – э.ғ.к., ҚазҰУ Экономика және бизнес Жоғары Мектебі факультетінің, бизнес технологиялар кафедрасының аға оқытушысы. Әлемдік экономика мәселелері жөніндегі маманы. Ғылыми зерттеу саласы: Әлеуметтік және экономикалық жүйелердегі басқару. 4h-index (Google Scholar) ResearcherID: T-1107-2017 ORCID ID: 0000-0002-5851-9505 Scopus Author ID: 57485501900
	Деловарова Лейла Федоровна - халықаралық қатынастар саласындағы PhD докторы, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының аға оқытушысы. Ғылыми қызығушылық саласы Орталық Азиядағы тұрақты даму, көші-қон, босқындар және аймақтық ынтымақтастық мәселелерін қамтиды. Scopus Author ID: 55858531800 2h-index (Scopus)
	Байзакова Жулдуз – ҚазҰУ халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының халықаралық қатынастар факультетінің аға оқытушысы. Лондон университетінің Биркбек колледжінен тарих ғылымдарының кандидаты және халықаралық қауіпсіздік және жаһандық басқару магистрі дәрежесі бар. Оның зерттеу салаларына Орталық Азияның аймақтық қауіпсіздігі, Ауғанстан және аймақтық интеграция мәселелері кіреді. Ол сондай-ақ ҚазҰУ қауіпсіздік және ынтымақтастық мәселелері жөніндегі институттың аға ғылыми қызметкері болып табылады.
	Абайдуллаева Мадина Маратжановна – "Тұран" университетінің доценті, әлемдік экономика және халықаралық қатынастар институты директорының орынбасары. h-index (Scopus) -1 h-index (WoS)-1 ResearcherID - ABD-1131-2020 ORCID ID: 0000-0003-2113-5281   Scopus Author ID: 56047746800
	Арупова Азизам Акимжановна - әлемдік экономика және халықаралық қатынастар институтының ғылыми қызметкері, "Экономика" білім беру бағдарламасы бойынша докторанты. Ғылыми жобаларды орындау тәжірибесі бар. "Қазақстанның Орталық Азия өңіріндегі экономикалық интеграциясының стратегиясы" тақырыбында докторлық диссертациясын жазды.
	Султанмуратов Нуриддин - Азия зерттеулер орталығының жетекші сарапшысы. Халықаралық саясат, Түркия зерттеу, Қазақстандағы әлеуметтік-саяси процестер бойынша маманы. ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-3711-4303 Scopus author ID: 57217738322
	Үсен Меруерт Әнуарбекқызы - ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің "Халықаралық қатынастар" білім беру бағдарламасы бойынша докторанты. КҒҚ топ мүшесі. Докторлық диссертация шеңберінде Орталық Азия аймақшылдығы проблематикасын, Қазақстанның аймақтық интеграцияға қатысу мүмкіндіктері мен тәуекелдерін зерделейді. Researcher ID: GOK-2431-2022 ORCID ID: 0000-0003-2597-5907 (https://orcid.org/)
	Усерова Карлыгаш Кайратовна - ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің "Аймақтану" білім беру бағдарламасы бойынша докторанты. КҒҚ топ мүшесі. Докторлық диссертацияның тақырыбы Орталық Азия төңірегіндегі геосаяси өзгерістерді зерттеуге арналған. ResearcherID: GOJ-9498-2022 ОRCID ID: https://orchid.org/0000-0001-8120-7545
	Кыдырбек Фарангис Алматбекқызы – ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің "Халықаралық қатынастар" білім беру бағдарламасы бойынша 2 курс магистранты. КҒҚ топ мүшесі. Магистрлік диссертация тақырыбы Қытайдың Орталық Азиядағы "Бір белдеу, бір жол" бастамасының рөлі мен саясатына, әсіресе Қазақстанды аймақ елдері арасында осы бастаманың орталық факторы ретінде анықтауға арналған.