БЕКІТЕМІН

әл-Фараби ат. ҚазҰУ Проректоры

__________ Джаманбалаева Ш.Е.

___ ________ 2011 ж.

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗҰУ-ДЫҢ ЖАСТАР САЯСАТЫ САЛАСЫНДА ӘЛЕУМЕТТІК СЕРІКТЕСТІКТІ ДАМЫТУ

БАҒДАРЛАМАСЫ

1. Бағдарлама төлқұжаты

2. Кіріспе

Қазіргі сәтте жоғары оқу орындарының алдында тұрған маңызды мәселелердің бірі – адамның рухани және адамгершілік әлеуетін жүзеге асыруға ерекше жағдай жасау. Университетті басқару жүйесіне ЖОО-ны басқарудағы жұмыстың нәтижесіне жауапкершілікпен қарайтын студенттік ұжымның кең құқығын қарастыратын ерекше механизмін енгізу бұл мәселені тиімді шешуге әсерін тигізеді.

ҚазҰУ-дың жастар саясаты саласында әлеуметтік серіктестік ұстанымдарын жүзеге асыру осындай механизмнің орнын басады. Әлеуметтік серіктестік – жауапкершілік пен қатысу үлесінің орындары нақты белгіленген, әбден анықталған және икемделген ынтымақтастық үлгісі.

Әлеуметтік серіктестіктің мақсаты – Қазақстан қоғамының болашақ кәсіби және парасатты элитасы болатын студент жастардың әлеуметтік әлеуетін дамыту.

Әлеуметтік серіктестік жүйесі төмендегіде мүмкіндік береді:

- Студенттерге студенттік өмірдің бірқатар сұрақтарын шешуге жауапкершілік арту;

- студенттерді университеттің басқару, бақылау және бағалау қызметтеріне әлеуметтік серіктес ретінде тарту;

- қоғамның жаңа талаптарына жауапты болашақ мамандардың кәсіби және жеке құзіретін қалыптастыратын студенттік ұйымдардың рөлін күшейту.

Студенттерге университетті басқаруға белсенді қатысу мүмкіндіктерін беру мықты мотивациялық фактор болып табылады. Студенттік ұйымдардың қызметіне инновациялық сипат береді, жас азаматтың әлеуметтік әлеуетін сындарлы пайдалануға мүмкіндіктер береді. Екінші жағынан, шығармашылық бастаманы айқындау және ашудың ұтымды механизмін құру, оның тиімді ұйымдастыру шешімімен өзгеруі студенттік өмір мен жоғары оқу орнын басқаруды ұйымдастырудың тұрақты жүйесін құруға жағдай туғызады.

3. Жағдайды талдау

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде дамыған өзіндік ерекшелігі, міндеттері және дәстүрлері бар студенттік өзін-өзі басқару (СӨБ) жүйесі құрылған.

ҚазҰУ студенттік өзін-өзі басқарудың маңызды субъектілері:

• · Жастар ұйымдарының комитеті
• · Студентте сенаты (жалпыуниверситеттік студенттік мәжіліс пен факультеттің студенттік мәслихатын қамтиды);
• · Студенттік «Сұңқар» кәсіподақ ұйымы;
• · Жатақханадағы жоғары университеттік студенттер кеңесі;
• · Құқықтық тәртіп отряды (ҚТО);
• · Болон үдерісі бойынша студенттік бюро;
• · Студенттік заң клиникасы;
• · Студенттер құрылыс жасағының штабы (СҚЖ);
• · Үш лиганың дебаттық қозғалысы (қазақ, орыс, ағылшын лигасы);
• · Факультеттегі студенттік ұйымдар мен клубтар.

Бүгінде студенттік өзін-өзі басқарудың бұл органдары жоғары оқу орнын басқару жүйесінің ажырамас бөлігі болып және студенттік өмірді ұйымдастырудың маңызды қызметтерін жүзеге асыратын бірі бірімен өзара тығыз байланыстағы жұмыстарды атқарып отыр. Олардың жалпыуниверситеттік деңгейдегі қызметтерін жастар ұйымдарының комитеті үйлестіреді.

2010 жылы университет тарихында алғаш рет әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Жастар саясаты тұжырымдамасы әзірленді және қабылданды. Оған жаңа негізгі ұстанымдар мен міндеттер енгізілді, оның ішінде:

ü Жобаларды әзірлеу мен жүзеге асыруда студенттердің қатысу бастамасының ұстанымы,

ü Жастармен жұмыс үлгісінің инновациялық ұстанымы,

ü студенттердің әр алуан мүдделері мен мүмкіндіктерін қамтитын түрлендіру ұстанымы,

ü ашық ақпараттық ұстанымы.

Студенттердің ойларын іске асыруда шынайы күшке айналған ҚазҰУ Жастар ұйымдарының комитеті өз қызметін айтарлықтай кеңейтті. Стденттік өзін-өзі басқару органдарының жұмыстарына қатыстатын студенттер саны жыл сайын артып келеді (1-суретті қараңыз).

Студенттік өзін-өзі басқару органының жұмысына ат салысқан студенттер саны

1-сурет

Студенттік өзін-өзі басқаруды тұрғылықты реформалау жүйесі 180-ге жуық студенттік ұйымдар, үйірмелер және клубтардың қызметін іске асырды. Жаңа студенттік қозғалыстар мен клубтар өзінің жұмысын бастады:

- «Жеті муза» қоғамы жанданды;

- «Студенттік көшбасшы мектебі» құрылды және белсенді жұмыс атқаруда;

- «SIFE» ҚазҰУ студенттердің интеллектуалды қозғалысы құрылды («Студенттер еркін кәсіпкерлікте»);

- Қазақстанда алғаш рет университет студенттерімен Болон үдерісі бойынша студенттік бюросы құрылды;

- университет студенттерінің Баспасөз-орталығының жұмысы ашылды;

- «Көмек» студенттік волонтерлар қызметі жұмыс істейді;

- алғаш рет стурденттердің «ҚазҰУ – Гринкампус» экологиялық қозғалысы құрылды.

Университеттің студенттік өзін-өзі басқару органдарын дамытуда бірқатар негізгі сипаттамаларды атап өтуге болады:

- әлеуметтік серіктестік ұстанымдарының негізінде студенттік өзін-өзі басқару органдары университеттің басқару органдарымен тығыз байланыс орнатуға белсендік танытуға тырысуда;

- олар университет өміріне және қалалық бірлестік шараларына жігерлікпен қатысуды сипаттайтын белсенді бастамаларды қолдаушылар;

- студенттік өзін-өзі басқару органдарының құрамына кірген студенттер қоғамдық өмірде айқындалған икемділік пен дағдыны игеруге, басқару мәдениетінің айқындалған деңгейіне көтерілуге тырысады, сондай-ақ дәстүр сабақтасығын қамтамасыз етеді;

- өзін-өзі басқарып отырған органдардың атынан студенттер үшін еркін таңдау жасауға жағдай жасалады, олар өзінің әлеуетін тәжірибеде пайдалану бағытындағы мүмкіндігі мен қабілетін өзі анықтайды;

- студенттік өзін-өзі басқару органдарымен ұсынылған бастамаларға студенттік орта белсенді түрде қолдау көрсетіп отыр.

Студенттік өзін-өзі басқаруды дамыту үдерісіне талдау жасау оның қызметіндегі оң және теріс әсерін тигізетін бірқатар жағдайлар мен факторларды бөліп қарауға мүмкіндік берді (1-кестені қараңыз):

Студенттік өзін-өзі басқару қызметіне әсер ететін шарттары мен факторлары

Білім беру кеңістігін демократияландыру және студенттік өзін-өзі басқаруды дамыту жолында әлеуметтік серіктестік ерекше орынды алады – университеттің студенттері мен әкімшілігі және оқытушы-профессорлар құрамы арасындағы өзара қатынасының белсенді әлеуметтік тәжірибесі. Сонымен қатар университет басшылығы белсенді студенттерді оқу-тәрбие үдерісін нақты ұйымдастырушы, студенттік өмірді белсендендіретін, студенттердің әкімшілікпен байланысын жетілдіру мақсатында серіктес ретінде қарастырады. Студенттердің белсенді серіктестік жүйесіне қатысуы жас буынның экономикалық, инновациялық, шығармашылық белсенділігін жүзеге асыруға арналған білім беру, ҒЗЖ сабақтары, студенттердің әлеуметтік құқығын қорғау және оқудан тыс қызметтерді ұйымдастыруға қолайлы жағдайлар жасауды белсендендіру үдерістерінен құрылады.

4. Әлеуметтік серіктестіктің деңгейі, ұстанымдары және құрылымы

Жастар саясаты саласындағы әлеуметтік серіктестік жүйесін үш деңгейлі құрылым түрінде көруге болады

Әлеуметтік серіктестіктің деңгейі:

ü Университет деңгейі - әкімшілік; куратор-эдвайзерлер кеңесі; оқытушы-профессорлар құрамы, студенттік өзін-өзі басқару; студенттер

ü Аймақтық – аудандардың және Алматы қаласының әкімшіліктері; қалалық қоғамдық ұйымдар

ü Республикалық – ҚР Білім және ғылым министрлігі; республикалық қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік қызметтер

Оқу орны деңгейіндегі әлеуметтік серіктестік қатынастар төмендегілерді болжайды:

1) Оқу үдерісінің барлық қатысушылары (университет басшылығы, ОПҚ және студенттер) қазіргі заманға сай бәсекеге қабілетті мамандарды дайындау сапасына жалпы және өзара жауапкершілігін сезінуі

2) Стратегиялық және тактикалық жоспарлау аясында басқарудың үйлесімді ұстанымдар үлесінің өсуі

3) Бағдарламалар мен жобаларды жүзеге асыру, бірігіп жасаған қызметтің қорытындыларын бөлуге қатысу.

Әлеуметтік серіктестіктің мүмкіншіліктері:

Студенттік өзін-өзі басқару ұйымдарының университет әкімшілігі және басқа да әлеуметтік субъектілермен өзара серіктестігінің негізгі ұстанымдары:

• · серіктестік қызметті басқару үдерістерінде жастар субъктілігінің өсу ұстанымы;
• · белсенді студенттерді басқару біліктілігі дәрежесі мен әлеуметтік басқару ауқымына қатысты және күрделі міндеттерінің ұстанымы;
• · тұлға, университет, қоғам, мемлекеттің мүдделері балансын сақтауға көрсетілген, серіктестік қызмттің позитивті әлеуметтік бағыт ұстанымы;
• · әкімшілік құрылымында қайталанбайтын басқару өкілдігінің кейбір функцияларын студенттік өзін-өзі басқаруға, негізделген бекітулер ұстанымы;
• · серіктестер қызметінің ашық ақпараттық ұстанымы;
• · ортақ қызмет барысында серіктестер қызметінің жүзеге асырылуын бақылауды оңтайландыру ұстанымы;
• · университеттің әкімшілік жағынан студенттік өзін-өзі басқару қызметін дамытатын қолдау ұстанымы

1. Әлеуметтік серіктестіктің құрылымы

Университетті басқару үдерісіне студенттік өзін-өзі басқаруды функционалды қосу, өзінің өкілдері арқылы университеттің және факультеттің әкімшілігімен белсенді өзара әрекетінен жүзеге асады

Әлеуметтік серіктестіктің мақсаттары мен даму жолдары

Әлеуметтік серіктестікті дамытудың мақсатты

индикаторлары мен көрсеткіштері

Барлық деңгейдегі студенттік өзін-өзі басқару түрлерінің үйлесуі студенттердің мәселелерін шешу жолдарын және оңтайлы механизмдерін іздеуге, олардың бастамаларын тек білім беру мекемелері аясында ғана емес, олардан тыс дамытуға мүмкіндік туғызады, нығайған студенттік пікірлердің, студенттік бастамалардың рөлі мен маңызын көтереді.

ript>X-NONEript>

Әлеуметтік серіктестікті дамытудың мақсатты

индикаторлары мен көрсеткіштері

Барлық деңгейдегі студенттік өзін-өзі басқару түрлерінің үйлесуі студенттердің мәселелерін шешу жолдарын және оңтайлы механизмдерін іздеуге, олардың бастамаларын тек білім беру мекемелері аясында ғана емес, олардан тыс дамытуға мүмкіндік туғызады, нығайған студенттік пікірлердің, студенттік бастамалардың рөлі мен маңызын көтереді.

ript>X-NONEript> MicrosoftInternetExplorer4