Жоба №AP09259851 «Қазақстанда циркулярлы экономиканы дамыту: әлеуеті, үдерістері, келешегі»

21.12.2021

Көрулер: 2251

Заманауи экономикалық жүйенің ең басты мәселелерінің бірі – бір жағынан жаппай тұтыну нәтижесіндересурстардың азаюы болса, екінші жағынан әлемдегіқалдықтар көлемінің шектен тыс артуы. Циркулярлыэкономиканың негіздері өндіріс пен тұтынуға көзқарастытүбегейлі өзгертуге мүмкіндік береді: тауар әзірленуүстінде-ақ зиянды қалдықтардың алдын алу (эко-дизайн), қолданыстағы тауарларды пайдалану уақытын ұзарту(бірлескен тұтыну), қалдықтарды оңтайлы басқарубойынша тиімді шаралар (қайта өңдеу). Ұсынылған жобатақырыбы еліміздің жасыл экономикаға өтуі және ұлттықэкономиканың тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізудегістратегиялық мақсаттарына сай келеді. 

Жоба мақсаты – «циркулярлы экономика» тұжырымдамасын кешенді талдау мен зерттеу арқылыциркулярлық қағидаларын Қазақстан Республикасындамакро, мезо және микро деңгейлерде тиімді қолдану ментарату бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер:

2021 жылы:

- Шетелдік және отандық ғылыми еңбектер негізіндециркулярлық экономиканың теориялық-әдіснамалықнегіздеріне іргелі зерттеу жүргізілді. Осы тұжырымдаманыңнегізгі сипаттамалары мен компоненттері, тұрақты дамуконтекстіндегі осы тұжырымдаманың эволюциясы, ілеспежәне ұқсас тұжырымдамалармен салыстырмалы талдаужасалды.

- Циркулярлы экономика қағидаттарын пайдаланатыншет елдердің стратегиялық мемлекеттік және салалықбағдарламаларын талдау негізінде шетелдік тәжірибезерделенді, елдер тобы (халықтың жан басына шаққандағытабысы жоғары/орташа/төмен деңгейлері бар елдер) бойынша қабылданған шаралар мен практикаларды жіктеужасалды, циркулярлықты енгізу бойынша прогреске қолжеткізуді бағалау үшін қолданылатын индикаторларғасалыстырмалы талдау жүргізілді (микро, мезо және макродеңгейлер).

- ҚР БҒМ БҒССҚК ұсынған журналда 1 мақала жәнехалықаралық конференция материалдарында 1 мақалажарияланды.

2022 жылы:

- Зерттеудің сапалық және сандық әдістерін: қалдықтарды ұтымды басқару, эко-дизайн, бірлесіп тұтынубойынша ағымдағы ахуалды талдау, циркулярлыққағидаттарды пайдалануға алғышарттар мен кедергілердінегіздеу, циркулярлық экономика процестерінсүйемелдейтін заңнамалық және нормативтік актілердіталдау, эконометрикалық талдауды пайдалана отырып, циркулярлық экономикаға көшудің әсерін бағалау қолданаотырып, Қазақстанда циркулярлық экономиканың қазіргіжай-күйі мен даму перспективаларына кешенді талдаужүргізілетін болады. Экономикасы дамып келе жатқан елретінде қазақстандық тәжірибенің анықталғанерекшеліктері жинақталатын болады.

- ҚР БҒМ БҒССҚК ұсынған журналда 1 мақала, отандықжәне (немесе) халықаралық конференция материалдарында1 мақала, Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 50 (елу) процентилі бар немесе Social Science Citation Index, Arts and Humanities Citation Index және (немесе) Russian Science Citation Index Web of Science базасындаиндекстелетін рецензияланатын ғылыми журналда 1 мақаланемесе шолу жарияланатын болады.

- 2023 жылы:

- Отандық нарықтың ерекшелігін ескере отырыпұсынымдар әзірленетін болады: микро, мезо және макродеңгейлерде циркулярлыққа қол жеткізу индикаторларынбейімдеу; орнықты даму мақсаттарына қол жеткізу үшінциркулярлық экономикаға көшу жөніндегі ұсыныстар. Салабөлінісінде циркулярлық экожүйені қалыптастыру үшінақпараттық жүйенің демо-құрылымы әзірленеді.

- Зерттеу нәтижелері апробацияланатын жәнетаратылатын болады: жоба тақырыбы бойынша оқу-әдістемелік материалдар мен оқыту курсын әзірлеу, зерттеунәтижелерін БАҚ-та және әлеуметтік желілерде қалыңоқырмандар арасында тарату.

- ҚР БҒМ БҒССҚК ұсынған журналда 1 мақала, отандықжәне (немесе) халықаралық конференция материалдарында1 мақала, Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 50 (елу) процентилі бар немесе Social Science Citation Index, Arts and Humanities Citation Index және (немесе) Russian Science Citation Index Web of Science базасындаиндекстелетін рецензияланатын ғылыми журналда 1 мақаланемесе шолу жарияланатын болады.

Зерттеу тобының мүшелері:

8. Жидебекқызы Ақнұр – жоба жетекшісі, жетекші ғылыми қызметкер – PhD, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Экономика және бизнес Жоғары мектебінің ғылыми-инновациялық қызмет және халықаралық ынтымақтастық жөніндегі деканның орынбасары, "Менеджмент" кафедрасының доценті. Scopus базасы бойынша Хирш индексі = 4, WoS = 3. Web of Science ResearcherID AAV-8130-2020. Scopus ID – 57192831004 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57192831004. ORCID ID: http://orcid.org/0000-0003-3543-547X.
9. Сагиева Римма Калымбековна – бас ғылыми қызметкер– э.ғ.д., әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Экономика жәнебизнес Жоғары мектебінің "Қаржы және есеп" кафедрасының профессор м.а. Scopus базасы бойыншаХирш индексі = 4. Scopus ID – 55916782100 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55916782100. ORCID ID: http://orcid.org/0000-0002-7447-268X.   
10. Билан Юрий – бас ғылыми қызметкер – PhD, Жешувполитехникалық университетінің (Польша) қауымдастырылған профессоры, Злиндегі (Чехия) Томаш Бат университетінің қолданбалы экономикалықзерттеулер орталығының ғылыми қызметкері. Scopus базасы бойынша Хирш индексі = 26. Scopus ID – 35239448800 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=35239448800. ORCID ID: http://orcid.org/0000-0003-0268-009X. 
11. Досжан Райгүл Дүкенбайқызы – жетекші ғылымиқызметкер – PhD, әл-Фараби атындағы ҚазҰУЭкономика және бизнес Жоғары мектебінің "Қаржыжәне есеп" кафедрасының доценті. Scopus базасыбойынша Хирш индексі = 6. Scopus ID – 55970572200 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55970572200. ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-7480-3568. 
12. Темербулатова Жансая Сериковна – ғылымиқызметкер – PhD, әл-Фараби атындағы ҚазҰУЭкономика және бизнес Жоғары мектебінің"Экономика" кафедрасы меңгерушісінің орынбасары, аға оқытушы. Scopus базасы бойынша Хирш индексі = 2, по базе WoS = 1. Scopus ID – 57211475705 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57211475705. ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-3205-0948.
13. Молдабекова Айсулу Турсынбаевна – ғылымиқызметкер – ҚР БҒМ ҒК Экономика институтыныңЭкономикалық саясат және жаһандану орталығындажұмыс істейді.  Scopus базасы бойынша Хирш индексі= 3, WoS = 1. Scopus ID – 57207841308 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57207841308. ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-4330-5595. 
14. Калмакова Динара Танаткызы – кіші ғылымиқызметкер – әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Экономикажәне бизнес Жоғары мектебінің "Бизнес-технологиялар" кафедрасының оқытушысы. Scopus базасы бойынша Хирш индексі = 1. Scopus ID – 57207842878 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57207842878. ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-2733-8023.