Кафедра тарихы

    Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі жарияланып, елдің әлемдік қауымдастыққа енуімен сыртқы саяси мекемелерде қызмет атқаратын білікті мамандарды даярлау қажеттілігі туды. Осыған байланысты, профессор Ж.У.Ибрашевтің бастамасымен, республикалық мамандықтар тізіліміне қосылған «Халықаралық қатынастар» мамандығы ашылған болатын. 1992 жылы тарих факультеті шеңберінде халықаралық қатынастар және ҚР сыртқы саясаты кафедрасы ашылды. 1995 жылы аталған кафедра қайта шаңырақ көтерген халықаралық қатынастар факультеті құрамына енді. Кафедраның алғашқы меңгерушісі қызметін халықаралық қатынастардың көрнекті ғалымы, тарихшы, т.ғ.д., профессор Жарас Омарұлы Ибрашев атқарған болатын. Әр түрлі жылдары кафедра басшылығында т.ғ.д., профессор К.И.Байзақова, профессор Ф.Т.Кукеева және т.ғ.д., доцент С.Ж. Сапанов болды. 2010 жылдың 1 қыркүйегінен бастап т.ғ.к., доцент Е.С.Чукубаев кафедра меңгерушісі қызметін атқарып келеді.

    2007 жылы кафедра ауқымында құрылымдық өзгерістер жүргізідді. 2007 жылдың шілде айында халықаралық қатынастар және ҚР сыртқы саясаты кафедрасы шеңберінде қызмет істеген «Аймақтану» бөлімі мен Әлемдік экономика кафедраларының нәтижесінде Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ректорының бұйрығымен Аймақтану және әлемдік экономика кафедрасы ашылды. 2007-2009 жж. т.ғ.д., доцент И.А.Черных, ал 2009 жылдан т.ғ.д., профессор К.Н. Мақашева кафедра меңгерушісі қызметін атқарып келеді. Кафедра «Аймақтану» мамандығын дамытты және осы мамандық бойынша түлек шығаруда. 2011-2011 оқу жылының соңына дейін кафедрада 5 ғылым докторы, профессорлар: Р.Е.Елемесов, К.Қ.Қожахметов, И.А.Черных, К.Н.Мақашева, Г.А. Мовкебаева; 8 ғылым кандидаты, доценттер: Б.З. Бюжеева, М.С. Мырзабеов, М.А. Ауған, Қ.А. Жүніс, Ғ.А. Урозбаева, А.М. Мырзахметова, Л.А. Медуханова, Р.О. Садықова қызмет етеді.

    2011 жылдың маусымында ҚазҰҮ ректоры Ғ.М.Мутановтың бұйрығы негізінде Халықаралық қатынастар мен ҚР сыртқы саясаты кафедрасы және Аймақтану мен әлемдік экономика кафедралары біріктірілді. Қазіргі таңда халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасы «халықаралық қатынастар», «аймақтану» және «әлемдік экономика» сияқты мамандықтар бойынша мамандар дайындайды.

 

 

ЖАМБАТЫРОВА ГҮЛЖАУХАР ШАҒАТАЙҚЫЗЫ

(1943-2002)

Халықаралық қатынастар факультетінің тұңғыш деканы

Жамбатырова Гүлжаухар Шағатайқызы 1961 жылдан 1963 жылға дейін Челябинск мемлекеттік педагогикалық институтының тарих факультетінде оқыды. 1963-1966 жылдары С. М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің тарих факультетінде оқуын жалғастырды.

1966 жылдан бастап 1970 жылға дейін мемлекеттік өнер институтының марксизм - ленинизм кафедрасында аға зертханашы болып жұмыс істеді. 1970-1974 жылдары ҚазМУ Жалпы тарих кафедрасының ассистенті қызметін атқарды.

1974-1977 жылдары М. В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің күндізгі аспирантурасын аяқтады. 1978 жылы кандидаттық диссертациясын сәтті қорғады. 1977 жылдан 1992 жылға дейін алдымен ҚазМУ тарих факультетінің жалпы тарих кафедрасының аға оқытушысы, кейін доценті болып жұмыс істеді. 1992-1993 жылдары тарих факультетінің сырттай бөлімі деканы, 1993-1995 жылдары ҚазМУ тарих факультетінің деканы қызметін атқарды.

Г. Ш. Жамбатырова "халықаралық қатынастар" мамандығының, содан кейін "Халықаралық қатынастар" факультетінің негізін қалаушылардың бірі болды. 1995 жылдан 2001 жылға дейін Гүлжаухар Шағатайқызы осы факультеттің тұңғыш деканы болып және Қазақстандық халықаралық қатынастар мамандығының қалыптасуына баға жетпес үлесін қосты. Г. Ш. Жамбатырова Еуропа мен Америка елдерінің тарихы, халықаралық қатынастар тарихы, Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты бойынша бірқатар оқу және әдістемелік құралдар жариялады.

1995 жылы әл-Фараби атындағы ҚазМУ Ғылыми Кеңесінің шешімімен Жамбатырова Гүлжаухар Шағатайқызына ҚазМУ профессоры атағы берілді.

Бүгін Г.Ш. Жамбатырованың шәкірттері ҚР СІМ-де, Қазақстанның шетелдік өкілдіктерінде республикамыздың түрлі мекемелерінде жұмыс істейді және өздерінің тәлімгері мен ұстаздарын ризашылықпен еске алады.

Жоғары кәсіби және ұйымдастырушылық қасиеттерімен қатар, әріптестер мен студенттер Гүлжаухар Шағатайқызын айрықша әдептілік, қағидаттылық, адами мейірімділік, жанның кеңдігі үшін құрметтеді.

ЖАРАС ОМАРҰЛЫ ИБРАШЕВ

(1928-2016)

 

Жарас Омарұлы Ибрашев 1950 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің тарих факультетін бітірген. 1950 жылы университетті бітіргеннен кейін ол 1952 жылы Алматы қалалық комсомол комитетінің екінші хатшысы болып сайланғанға дейін ҚазМУ-дың жалпы тарих кафедрасының ассистенті болып жұмыс істеді.

1954-1957 жылдары Ж.О. Ибрашев ҚазМУ комсомол комитетінің бірінші хатшысы болды.

1970 жылы кандидаттық, ал 1986 жылы докторлық диссертациясын сәтті қорғады. 1987-1994 жылдары ҚазМУ жаңа және жаңа тарих кафедрасының меңгерушісі, 1994-2000 жылдары – халықаралық қатынастар факультетінің ҚР халықаралық қатынастар және сыртқы саясат кафедрасының меңгерушісі.

2000 жылы Әл-Фараби атындағы ҚазМУ Ғылыми Кеңесінің шешімімен Қазақстандық білім беруді дамытуға қосқан елеулі үлесі үшін оған "кафедраның құрметті меңгерушісі" атағы берілді.

Профессор Ибрашев Қазақстанда бұрын-соңды болмаған ғылымдағы жаңа бағытты ашуға сіңірген еңбегі тиесілі. Оның ғылыми зерттеулерінің нәтижелері 100-ден астам мақала, 2 монография және бірқатар оқу-әдістемелік құралдар болды.

Көрнекті ғалым ретінде Ж.О. Ибрашев Францияның қазіргі саяси тарихы, халықаралық қатынастардың қазіргі мәселелері, еуропалық интеграция мәселелері бойынша ғылыми зерттеулермен айналысты.

Тарих ғылымдарының докторы, профессор Ж.О. Ибрашев өзінің жемісті жұмысы үшін Қазақстан Республикасы Білім министрлігінің бірнеше медальдары мен грамоталармен марапатталды.

КЕҢЕСБАЙ ҚОЖАХМЕТҰЛЫ ҚОЖАХМЕТОВ

(1938-2014)

 Қожахметұлы Кеңесбай 1956 жылы Киров атындағы ҚазМУ тарих факультетіне оқуға түсті. 1961 жылы оқуын үздік бітірді. Екі жыл орыс - қазақ 11 жылдық мектебінде (Шонжы ауылы) мұғалім, кейін меңгеруші болып жұмыс істеді.

1963-1964 жылдары-ҚазМУ Дүниежүзілік тарих кафедрасының аспиранты.

1964-1967 жылдары Мәскеу мемлекеттік университеті тұсындағы Азия және Африка елдері институтында және Каир университетінде (Египет) тағылымдамадан өтті.

1968 жылы кандидаттық диссертациясын қорғады, ал 1997 жылы докторлық диссертацияны сәтті қорғап шықты.

К. К. Қожахметов шығыстану факультетін құрудың бастамашысы болды, 1989 жылдан 2003 жылға дейін Азия және Африка елдерінің тарихы кафедрасының, содан кейін индология кафедрасының меңгерушісі болып жұмыс істеді.

2004 - 2014 жылдары Қ. Қ. Қожахметов – халықаралық қатынастар факультетінің профессоры. Ол 80-нен астам ғылыми еңбектердің, соның ішінде монографиялардың, оқулықтардың, араб елдерінің мәселелері бойынша мақалалардың авторы.

Белгілі ғалым, Азия және Африка елдерінің маманы, дарынды ұстаз және жанашыр адам. ҚазМУ қабырғасында ол оқытушылық қызметтің барлық сатыларынан өтті – ассистенттен профессорға дейін.

Профессор Қожахметов К. К. Мәскеу, Киев, Симферополь, Баку, Ташкент, Стамбул, Тбилиси, Дели, Ланьжоу, Тегеран, Краков және т. б. ғылыми ортада кеңінен танымал. ол Корея, Египет, Палестина, Үндістан, Қытай, Ливан, Түркия, Иран, Пәкістан және т. б. елшіліктерімен және мәдени орталықтарымен байланыстарды дамытуға алғашқылардың бірі болып ықпал етті.

БУРНАШОВ ИГОРЬ ЛЕОНИДОВИЧ

(1959-2006)

Игорь Леонидович Бурнашов 1982 жылы ҚазҰУ тарих факультетін "Тарих" мамандығы бойынша бітірген.

1982-85 жылдары университеттің жалпы тарих кафедрасының аспиранты.

1986-1993 жылдары И.Л. Бурнашов Алматы энергетикалық институтының Саяси тарих кафедрасында ассистент болып жұмыс істеді.

1994 жылы И. Л. Бурнашов кандидаттық диссертациясын сәтті қорғады.

1993-2006 жылдары әл-Фараби атындағы ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінде қызмет атқарды.

И.Л. Бурнашов мамандықтың бейіндік пәндері бойынша жоғары кәсіби деңгейде орыс және ағылшын тілдерінде дәріс оқыды. Игорь Леонидович ҚР сыртқы саясаты, тарихы, саяси жүйесі және Ұлыбританияның сыртқы саясаты бойынша арнайы курстардың авторы болып табылады. Өзінің кәсіби-теориялық деңгейін көтеру үшін үнемі жұмыс істеді, студенттерді оқытудың интерактивті әдістерін қолданады.

Оның жетекшілігімен жазылған студенттік ғылыми жұмыстар ЖОО аралық және республикалық конкурстарда бірнеше рет жүлделі орындарға ие болды. И. Л. Бурнашов ҚР Білім және ғылым министрлігінің алғыс хаттарымен марапатталды.

ЕЛЕМЕСОВ РАУШАН ЕЛЕМЕСОВИЧ

(1942-2021)

Р. Елемесов 1969 ж. М.В. Ломоносов атындағы ММУ-дің экономика факультетін аяқтап, сол жылы осы факультеттің аспирантурасына қабылданды. 1972 жылы аспирантурадан кейін жаңадан ашылған Қарағанды мемлекеттік университетіне аға оқытушы қызметіне жіберілді. Осы университетте 1987 жылға дейін аға оқытушыдан деканға дейін қызмет атқарды. Одан кейін Ұлттық ғылым академиясы, экономика министрлігі жүйесінде, ҚР Жоғары Кеңесінде жұмыс істеді.

Р. Елемесов 1995 жылы әл-Фараби атындағы университетке халықаралық экономикалық қатынастар кафедрасын меңгерушісі болып шақырылды. Сол уақыттан бастап Қазақ ұлттық университетінде жұмыс істеді. Атап айтқанда, 1995-2001 жылдар аралығында халықаралық экономикалық қатынастар кафедрасының меңгерушісі, 2001-2004 жылдар аралығында Экономика және бизнес факультетінің деканы, 2004-2011 жылдар аралығында аймақтану және әлемдік экономика кафедрасының профессоры, 2011 жылдан 2021 жылға дейін халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының профессоры болып қызмет атқарып келді.

1973 жылы ММУ-де кандидаттық, 1998 жылы Қазақ Ұлттық университетінде докторлық диссертация қорғады. Р. Елемесовтың басшылығымен 3 докторлық және 15-тен аса кандидаттық, 3 PhD диссертациялар қорғалған.

Профессор Р. Елемесов 2012 жылы «Құрмет» орденімен марапатталған, «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері», Қазақстан Жоғары Мектебі Ұлттық ғылым Академиясының академигі.