Кафедра тарихы

Қазақстанда саясаттану ғылымының кафедрасы мен бөлімі алғашқы рет 1991 жылы Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде ашылды. Олар саясаттану мамандарын дайындау және жаңа ғылым мен оқу пәнінің ғылыми-әдістемелік мәселелерін құру базасы болды. Өзінің 30 жылдық қызметінің барысында кафедраның профессорлық-оқытушылық құрамы оқу-әдістемелік және ғылыми-зерттеу жұмыстарынан қажетті тәжірибе жинақтай отырып, университеттік дипломы бар мамандарды гуманитарлық даярлау жұмысына өте маңызды үлес қосты.

Кафедраның алғашқы меңгерушісі белгілі қазақстандық ғалым, тарих ғылымдардың докторы, профессор, Қазақстан жоғарғы мектебінің еңбек сіңірген қызметкері, Қазақстан Республикасы саяси ғылымдар Академиясының президенті Мұстафин Тілеміс Тілеуқабылұлы болды. Ол жоғарғы мектептің белгілі педагогы, жоғары санатты лектор және оқу үдерісінің ұйымдастырушысы, халықаралық және республикалық ғылыми конференциялардың белсенді қатысушысы ретінде танымал болды. 1991 жылдан бастап 1998 жылға дейін Т.Т.Мустафинмен басқарылған саясаттану кафедрасы Қазақстандағы саяси ғылымдарды дамыту орталықтарының бірі ретінде мойындалды.

Саясаттану кафедрасының меңгерушісі (1992-1998 ж.) тарих ғылымдарының докторы, профессор Т.Т.Мұстафин
   

Профессор Байдельдинов Лайық Әмірұлы 1998 жылдан бастап 2000 жылға дейін Т.Т.Мустафинмен негізделген барлық дәстүрлерді сақтай отырып, кафедраға меңгерушілік етті. Сонымен қатар жауапты редактор ретінде «Саясаттану» оқулығын дайындауды басқарды (2000ж). Л.Ә.Байдельдинов саясаттану мамандығы бойынша қазақ бөлімінің ашылуының себепкері болды.

   
  2001 жылдан бастап 2002 жылға дейін кафедра меңгерушісі саяси ғылымдардың докторы, профессор Бурханов Камал Низамұлы болды. Профессор К.Н.Бурханов Қазақстанда танымал саясаттанушы, терроризм, экстремизм және Орталық Азия мәселелері бойынша маман болып табылады.
   
  2002 жылдың шілдесінен 2011 жылдың тамызына дейін саясаттану кафедрасын саяси ғылымдарының докторы, профессор Иватова Ляйля Мұрзалықызы басқарады. Л.М.Иватованың басшылығымен саясаттану бойынша PhD докторларын даярлау бағдарламасы енгізілді, шетелдік АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Венгрия, Польша, Оңтүстік Корея университеттерінің саяси ғылымдар факультеттерімен байланыс орнатылды, ағылшын тілінде оқытылатын пәндер енгізілді. Л.М.Иватова 2002-2010 жылдар аралығында саяси ғылымдар бойынша диссертациялық кеңестің төрайымы болды. Оның жетекшілігімен 8 докторлық, 24 кандидаттық диссертациялар, PhD білім беру бағдарламасы бойынша 2 докторлық диссертациялар қорғалды. 2007 жылы «2007 жылдың ЖОО-ның ең үздік оқытушысы» атанды.

Қазіргі уақытта кафедрада Қазақстан Республикасына танымал ғалымдар, бай педагогикалық тәжірибесі бар жоғары білікті оқытушылар жұмыс істейді, олардың ішінде: профессорлар 28%, доценттер 38%, сарапшылар 27%, PhD докторлары 14%.

2004 жылы кафедрада екі ғылыми мамандық бойынша ғылыми-педагогикалық бағыттағы (қазақ және орыс бөлімдері) магистратура ашылды: Саяси институттар мен халықаралық қатынастар процестері және саясаттану.

2005 жылдан бастап ҚазҰУ-дың қосылуы аясында PhD докторларын даярлау бағдарламасы жүзеге асырылуда. Әл-Фараби Болон декларациясына.

  2011 жылдан бастап кафедраны саяси қақтығыстар мәселелері бойынша 100-ден астам ғылыми және оқу-әдістемелік жұмыстардың авторы, профессор Насимова Гульнар Орленбаевна басқарды. Оның жетекшілігімен PhD білім беру бағдарламасы бойынша 1 кандидаттық және 2 докторлық диссертация қорғалды. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Әлеуметтік ғылымдар бойынша диссертациялық кеңестің төрағасы, Санкт-Петербург мемлекеттік университеті жанындағы "Конфликтология" мамандығы бойынша диссертациялық кеңестің мүшесі. "Саясаттану мәселелері", "Еуразиялық одақ", "Известия Алтайского государственного университета" ресейлік журналдарының және ҚР Президенті жанындағы Қазақстандық стратегиялық зерттеулер институты жанындағы "Қазақстан спектр" қазақстандық журналының редакциялық алқасының мүшесі. 2011 жылдан бастап әлеуметтік ғылымдар бойынша PhD докторы ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғау жөніндегі диссертациялық кеңестің төрағасы. Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік Кеңесі жанындағы Сараптама кеңесінің мүшесі.

Қаралып отырған мәселелер ауқымының кеңеюіне және ұлғаюына байланысты 2015 жылы кафедра Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы болып өзгертілді.

Философия және саясаттану факультетінің саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы 5В050200, 6М050200, 6D050200 – Саясаттану мамандығы бойынша бакалаврлар, магистрлер мен PhD докторларын даярлауды, сондай-ақ университеттің гуманитарлық және жаратылыстану факультеттерінде жалпы білім беретін пәндер циклінің "саясаттану" курсын қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде оқытуды қамтамасыз етеді. 2018 жылы саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы "6м052200-Конфликтология"мамандығы бойынша білім беру қызметін жүзеге асыруға лицензия алды.

2020 жылдың шілдесінде "ARQA" білім беру сапасын аккредиттеу және сараптау жөніндегі тәуелсіз агенттігі "саясаттану" білім беру бағдарламаларына (бакалавр/магистр) сапа сертификатын берді. 2015 жылы FIBAA халықаралық аккредиттеу комиссиясы PhD докторантура бағыты бойынша "саясаттану" бағдарламасы бойынша сапа сертификатын берді.

Саясаттану кафедрасында ғылыми-педагогикалық қызметтің әртүрлі кезеңдерінде ғылым докторлары, профессорлар Соловьев А.В., Абсаттаров Р.Б., Балғымбаев А.С., Бижанов А.Х., Ишмухамедов А.Ш., Лаумулин М. Т., Машан М.С., Нурмагамбетов А.А., Сәрсенбаев Т.С., ғылым кандидаттары мен доценттер Абдыгалиев Б., Абишева М.А., Аскеева Г.Б., Бекбутаев Б.А., Ишмухамедов Ш.А., Кабулова А.Ш., Кадыржанова А.С., Казымбетов К.Н., Карин Е.Т., Лигновская В.И., Назханов К.Н., Осипов В.П., Тезекбаев Г.Ж., Шарипов У.Х.

Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасының   оқытушылары А.С.Кайдарова, Д.Е.Акболат, Е.Е.Омарғазы, Р.Б.Сейсебаева, Б.К.Рахимбекова, А.А.Абжаппарова, Б.Е.Мұстафин "Болашақ" президенттік бағдарламасы шеңберінде шетелде тағылымдамадан сәтті өтті.

Соңғы 10 жылда кафедра бакалавриат, магистратура, PhD докторантура мамандықтары бойынша жаңа білім беру бағдарламаларын (ББ) әзірлеп, оқу процесіне енгізді: "6B03106-Саясаттану", "7M03110-Саясаттану", "7M03108-Конфликтология", "7M03107-Мемлекеттік басқару және қоғамдық қауіпсіздік", "8D03104-Саясаттану", "8D03103-Конфликтология". Оларды әзірлеу кезінде жетекші шетелдік жоғары оқу орындарының бағдарламаларымен салыстырмалылық қамтамасыз етілді, бұл білім алушылардың халықаралық академиялық ұтқырлығы үшін мүмкіндіктерді айтарлықтай арттырады. Қазақ және орыс тілдерінде жаңа МЖМБС және білім беру-кәсіптік бағдарламаларға сәйкес оқытудың барлық деңгейлері үшін 103 үлгілік оқу бағдарламалары әзірленді және/немесе шығарылды және 46 негізгі оқу бағдарламалары дайындалды.

Кафедра мамандықтары бойынша болашақ мамандардың аспаптық, тұлғааралық, жүйелік және пәндік құзыреттерін қалыптастыру бойынша білім беру бағдарламаларының ерекшеліктері және білім беру бағдарламасының модульдері мен құзыреттілік тәсілдерін ескере отырып, міндетті және элективті пәндер каталогтары үш тілде жасалды.

Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасындағы оқу процесі студенттер іргелі теориялық дайындықты алып қана қоймай, сонымен қатар қазіргі саяси процестерді талдаумен белсенді түрде айналысатындай етіп ұйымдастырылады. Кафедра бітіруші ретінде практиканың үш түрін ұйымдастырады: мәслихаттар мен түрлі деңгейдегі әкімдіктерде оқу-танысу, колледждерде педагогикалық практика және Парламентте, ғылыми - зерттеу институттарында, талдау орталықтарында, Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси ұйымдарда өндірістік практика.

Факультетте саясаттанушы студенттер арасында әлемнің жетекші университеттерінде, оның ішінде "Болашақ"бағдарламасы бойынша оқуға барынша қабілетті және дарынды студенттерді іріктеу үнемі жүзеге асырылады.

 

Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы Қазақстанның белгілі саясаттанушысы Е. Т.Кариннің қолдауымен студенттерге Т.Мұстафин, С.Жүсіпов, Н.Масанов, Л.Байдельдинов атындағы шәкіртақылар тағайындады.

Кафедраның 1000-нан астам түлегі Республиканың мемлекеттік, ғылыми және оқу орындарында Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтында, ҚР Президенті Әкімшілігінде, Парламентте, әкімдіктерде, саяси партияларда, ЖОО-да оқытушы, талдаушы, сарапшы, саяси стратег ретінде еңбек етеді. Олардың ішінде: Карин Е., Темирбулат Б., Кушкумбаев С., Чеботарев А., Сулейменов Е., Бокаев С.

ҚазҰУ бағдарламасын жүзеге асыруға байланысты. Әл-Фарабидің PhD бағдарламасын енгізу бойынша шетелдік университеттермен және ғылыми орталықтармен: Калифорния университетімен, Санта-Барбара университетімен, Оклахома университеттерімен (АҚШ), Шанхай университетімен, Ханьян университетімен (Сеул, Оңтүстік Корея), Шыңжаң педагогикалық университетімен, Іле педагогикалық университетімен (Қытай), халықаралық саяси зерттеулер орталығымен (Франция), М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетімен (Ресей), халық қоныстану және әлеуметтік зерттеулер институтымен, Махидола университетімен (Нахон Патхом, Таиланд) ынтымақтастық айтарлықтай кеңейді.

Саясаттану кафедрасының базасында Гонконг Қытай университетінің (Гонконг, ҚХР) студент-саясаттанушыларына арналған Жазғы мектептер өтті.

2005 жылдан бастап жыл сайын бакалаврлар, магистранттар мен PhD докторанттар шетелдік профессорлардың дәрістерін тыңдайды:

* Синтия Каплан-PhD докторы, University of California, Santa Barbara (UCSB) профессоры.

* Абазов Рафис-PhD докторы, Колумбия университетінің профессоры, АҚШ

* Ари Джампаклай-PhD докторы, Махидол университетінің профессоры, Тайланд

Академиялық ұтқырлық бағдарламасы бойынша шет елдерде Килыбаева Ш. (Калифорния университеті, АҚШ) (Упсала университеті, Швеция), Насиров Н., Умаров К. (Рене университеті, Франция), Сапаргалиев Е., Ержан У., Сапар Т., Жаулыбаев Ж., Алибаева П. (Кукмин университеті, Донгук университеті, Инчже университеті, Оңтүстік Корея), Нышанбаев Н., Алибаева П. (Варшава университеті, Варашава қ., Польша), Сапаргалиев Е. (АҚШ), Падуя Университеті, Италия), Шайхыгали Е. (Ланкуза университеті, Румыния).

Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасының ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі бағыттары: қазақстандық қоғамды демократияландыру және қазіргі саяси үдерістер; Қазақстан Республикасының саяси жүйесін жаңғырту үдерістері; қазіргі саяси технологиялар және саяси менеджмент; Халықаралық қатынастар мен жаһандық дамудың, халықаралық және өңірлік қауіпсіздіктің саяси мәселелері болып табылады.

Кафедраның профессорлық-оқытушылық құрамы "Жаһандану жағдайында Қазақстан Республикасының рухани - адамгершілік құндылықтарын жаңғырту" республикалық жобалары аясында іргелі зерттеулерді профессор Абдигалиева Г.К. жүргізді. "Қоғамдық-саяси тұрақтылық Қазақстан дамуының жаңа кезеңінің негізі ретінде" - жоба жетекшісі саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Насимова Г.О., "Студент жастардың саяси мәдениетін қалыптастыру" жоба жетекшісі саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Насимова Г.О., "Еуразиялық экономикалық одақтың жаңа өңірлік бірлестік ретіндегі даму перспективалары" жоба жетекшісі - саясаттану ғылымдарының докторы, профессор м.а. Мусатаев С.Ш., "Қазақстандағы білім беру көші-қоны: үрдістер, факторлар және әлеуметтік - саяси салдарлар" – жоба жетекшісі саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Насимова Г.О. 2021 жылдан бастап "Қазақстандағы наразылық әлеуеті: ерекшеліктері, факторлары мен трендтері" ғылыми-зерттеу жобасы іске асырылуда, оның жетекшісі саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Насимова Г.О. болып табылады.

Кафедраның ғылыми-зерттеу жұмысы ҚР Президенті жанындағы Қазақстандық стратегиялық зерттеулер институты, ҚР ҚМ Ғылым комитетінің Философия, саясаттану және дінтану институты, "Альтернатива" өзекті зерттеулер орталығы, Қазақстандық гуманитарлық-саяси конъюнктура орталығы, "Стратегия "Әлеуметтік және саяси зерттеулер орталығы" қоғамдық қоры, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Елбасы Қоры жанындағы Әлемдік экономика және саясат Институты және т. б. ғылыми-зерттеу ұйымдарымен ынтымақтастықта жүзеге асырылады.

Жетекші сарапшылар мен жұмыс берушілер Саясаттану мамандығының студенттеріне дәріс оқуға тартылды. Олардың ішінде: саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Алияров Е. К., әлеуметтану ғылымдарының кандидаты Илеуова Г. Т., саясаттану ғылымдарының кандидаты Үмбеталиева Т.Б., саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Қадыржанов Р.К.

С

2013 жылы ҚазҰУ-дың серпінді жобалары аясында. Әл-Фараби кафедрасында "ҚазҰУ-дың саяси зерттеулердің Ақпараттық орталығы" ашылды, орталықтың директоры философия ғылымдарының докторы, профессор Абдигалиева Г.К.

2017 жылдан бастап Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы ҚР БҒМ Ғылым комитетінің Философия, саясаттану және дінтану институтымен бірлесе отырып, "Саясаттану" мамандығы бойынша магистранттар мен докторанттарды дайындауды бастады.

Кафедра жанында "ПОЛИТОЛОГ" студенттік дискуссиялық клубы белсенді жұмыс істейді, ол тек университет деңгейінде ғана емес, республикалық деңгейде де дискуссиялық алаңға айналды. Клубты доцент Саитова Нина Алексеевна басқарады.

Жыл сайын студенттік фестиваль аясында кафедра конкурсқа саяси өмірдің, саяси процестің түрлі аспектілерін қамтитын өзекті тақырыптарға жазылған саясаттану бөлімі студенттерінің үздік ғылыми жұмыстарын ұсынады.

Бүгінгі таңда саясаттану және саяси технологиялар кафедрасының қызметі әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті білікті саясаттанушылар мен конфликтологтарды даярлауға бағытталған.